H επιστημονική έρευνα, καθώς και η εμπειρία με τους ανθρώπους με τους οποίους έχω συνεργαστεί, μου έχει δείξει πόσο σημαντικό είναι να μάθει κάποιος να αναπνέει σωστά. Το πρόβλημα είναι ότι η σωστή αναπνοή  έχει γίνει εξαιρετικά σπάνια στη σύγχρονη κοινωνία μας. Υποθέτουμε ότι το σώμα μας ξέρει πόση ποσότητα αέρα χρειάζεται ανά πάσα στιγμή, αλλά δυστυχώς δεν είναι έτσι ακριβώς. Κατά τη διάρκεια των αιώνων έχουμε αλλάξει το περιβάλλον μας τόσο πολύ, που πολλοί από εμάς έχουμε ξεχάσει τον έμφυτο τρόπο αναπνοής. Η διαδικασία της αναπνοής έχει επηρεαστεί από το χρόνιο στρες, τον καθιστικό τρόπο ζωής, την ανθυγιεινή διατροφή, τα υπερθερμασμένα σπίτια και την έλλειψη φυσικής κατάστασης. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα κακές συνήθειες αναπνοής. Αυτές με τη σειρά τους συμβάλλουν στο λήθαργο, αύξηση του σωματικού βάρους, προβλήματα ύπνου, προβλήματα αναπνευστικού και καρδιακές παθήσεις.

Οι πρόγονοί μας είχαν μια φυσική διατροφή, ζούσαν σε ένα πολύ λιγότερο ανταγωνιστικό περιβάλλον και εργαζόντουσαν σωματικά σχετικά σκληρά. Ένας τρόπος ζωής που συμβάλλει στη διατήρηση ενός αποτελεσματικού μοτίβου αναπνοής. Συγκρίνετε με το σύγχρονο τρόπο ζωής, που περνάμε ώρες καθισμένοι σε ένα γραφείο μπροστά σε οθόνη υπολογιστή, μιλώντας στο τηλέφωνο, έχουμε ένα βιαστικό μεσημεριανό γεύμα, προσπαθώντας να διαχειριστούμε μια φαινομενικά ατέλειωτη σειρά καθηκόντων και οικονομικών υποχρεώσεων.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την υγεία και τη φυσική σας κατάσταση είναι ένα πρόβλημα που σπάνια αναγνωρίζεται: ο χρόνιος υπεραερισμός. Μπορεί να αναπνέουμε δύο έως τρεις φορές περισσότερο αέρα από ότι χρειαζόμαστε χωρίς να το γνωρίζουμε.

Για να διαπιστώσετε εάν αναπνέετε περισσότερο, δείτε σε πόσες από τις παρακάτω ερωτήσεις απαντάτε “ναι”:

• Μερικές φορές αναπνέετε από το στόμα σας κατά τη διάρκεια των καθημερινών σας δραστηριοτήτων;
• Αναπνέετε από το στόμα σας κατά τη διάρκεια του βαθύ ύπνου; (εάν δεν είστε βέβαιοι, ξυπνάτε με ξηρό στόμα το πρωί;)
• Ροχαλίζετε ή κρατάτε την αναπνοή σας κατά τη διάρκεια του ύπνου;
• Κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης μπορείτε να παρατηρήσετε την αναπνοή σας; Για να μάθετε, ρίξτε μια ματιά στη δική σας αναπνοή τώρα. Για ένα λεπτό παρατηρείστε τις κινήσεις του στήθους ή της κοιλιάς σας σε κάθε αναπνοή. Όσο περισσότερη κίνηση βλέπετε, τόσο πιο βαριά αναπνέετε.
• Όταν παρατηρείτε την αναπνοή σας, κινείται περισσότερο το στήθος από την κοιλιά;
• Χασμουριέστε συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας; (ενώ ένα χασμουρητό δεν είναι πρόβλημα, το να χασμουριέστε τακτικά είναι αρκετό για τη διατήρηση του χρόνιου υπεραερισμού.)
• Ακούτε την αναπνοή σας κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης;
• Αντιμετωπίζετε συμπτώματα που προκύπτουν από το χρόνιο υπεραερισμό, όπως η ρινική συμφόρηση, το κλείσιμο των αεραγωγών, η κόπωση, η ζάλη ή η ελαφριά κεφαλαλγία;

Αν η απάντηση είναι ναι σε ορισμένες ή όλες τις παραπάνω ερωτήσεις, τότε έχετε την τάση να αναπνέετε περισσότερο απ’ ότι χρειάζεστε.

Ακριβώς όπως υπάρχει μια βέλτιστη ποσότητα νερού και τροφής που πρέπει να καταναλώνουμε κάθε μέρα, υπάρχει επίσης μια βέλτιστη ποσότητα αέρα που πρέπει να αναπνέουμε. Και όπως το να τρώμε πάρα πολύ μπορεί να είναι επιβλαβές για την υγεία μας, το ίδιο μπορεί να συμβαίνει όταν αναπνέουμε υπερβολικά.

Η ασυνείδητη συνήθεια του υπεραερισμού έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις σε ολόκληρο τον εκβιομηχανισμένο κόσμο, και είναι πολύ επιζήμια για την υγεία μας. Ο χρόνιος υπεραερισμός οδηγεί σε απώλεια της υγείας, φτωχή φυσική κατάσταση και χαμηλή απόδοση και συμβάλλει επίσης σε πολλές ασθένειες, όπως άγχος, άσθμα, κόπωση, αϋπνία, καρδιακά προβλήματα, ακόμα και παχυσαρκία.

Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πρώτα την πάθηση, για να μπορέσουμε να φτάσουμε στη θεραπεία.

Ο τρόπος που αναπνέετε κατά τη διάρκεια της καθημερινής σας ζωής καθορίζει τον τρόπο που αναπνέετε κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης. Αν αναπνέετε πάρα πολύ αέρα κάθε λεπτό, κάθε ώρα, κάθε μέρα, αυτό μεταφράζεται σε δύσπνοια κατά τη διάρκεια της άσκησης. Εάν η αναπνοή μας είναι λάθος κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης, θα ήταν παράλογο να περιμένουμε να διορθωθεί αυτόματα κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης. Η φαινομενικά αβλαβής τάση να αναπνέετε από το στόμα κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της νύχτας και επίσης αν ακούτε την αναπνοή σας κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης, αυτό σημαίνει ότι θα λαχανιάζετε ευκολότερα κατά τη διάρκεια της προπόνησης και έτσι θα περιορίζεται η απόδοσή σας.

Ο υπεραερισμός προκαλεί τη στένωση των αεραγωγών στους πνεύμονες, περιορίζοντας την ικανότητα του οργανισμού σας να οξυγονώνεται και τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων, οδηγώντας σε μειωμένη ροή αίματος προς την καρδιά, τα όργανα και τους μυς. Αυτές οι συστημικές επιπτώσεις επηρεάζουν βαθιά την υγεία σας, είτε είστε επαγγελματίας αθλητής, είτε η κύρια άσκησή σας είναι να ανεβαίνετε τις σκάλες του σπιτιού σας. Οι πνεύμονες αναγκάζουν το άτομο να σταματήσει, και ανεξάρτητα από το πόσο δυνατό είναι το υπόλοιπο σώμα, ο υπεραερισμός έχει το τίμημά του. Όπως γνωρίζουν οι περισσότεροι αθλητές, οι πνεύμονες κουράζονται πολύ πριν τα χέρια και τα πόδια μας.

Όλα καταλήγουν στην ανάγκη μας για αυτό το αόρατο αλλά ζωτικό στοιχείο για την ανθρώπινη ζωή: το οξυγόνο. Εδώ είναι το παράδοξο: Η ποσότητα οξυγόνου που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι μύες, τα όργανα και οι ιστοί δεν είναι εξ ολοκλήρου ανάλογη με την ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα σας. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μας είναι κορεσμένα με 95 έως και 99 τοις εκατό οξυγόνο, και αυτό είναι άφθονο ακόμη και για την πιο επίπονη άσκηση. Όμως αυτό που καθορίζει πόσο από αυτό το οξυγόνο μπορεί να χρησιμοποιήσει το σώμα σας, είναι στην πραγματικότητα η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα σας.

Μπορεί να θυμάστε από το μάθημα βιολογίας ότι εισπνέουμε οξυγόνο και εκπνέουμε διοξείδιο του άνθρακα (CO₂). Οι περισσότεροι άνθρωποι μαθαίνουν ότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι απλώς ένα απόβλητο αέριο που εκπνέουμε από τους πνεύμονές μας, αλλά δεν είναι απόβλητο αέριο. Είναι η βασική μεταβλητή που επιτρέπει την απελευθέρωση οξυγόνου από τα ερυθρά αιμοσφαίρια για να χρησιμοποιηθεί από το σώμα. Αυτό ονομάζεται φαινόμενο Bohr. Η κατανόηση και η χρήση αυτής της φυσιολογικής αρχής θα σας επιτρέψει να σταματήσετε να αναπνέετε υπερβολικά.

Το φαινόμενο Bohr ανακαλύφθηκε πριν από εκατό χρόνια και εξηγεί πως απελευθερώνεται το οξυγόνο στους μυς που εργάζονται και στα όργανα. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που υπάρχει στο αίμα μας καθορίζει πόσο οξυγόνο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Η ουσία είναι η εξής: ο τρόπος που αναπνέουμε καθορίζει τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα που υπάρχουν στο αίμα μας. Όταν αναπνέουμε σωστά, έχουμε αρκετή ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα και η αναπνοή μας είναι ήσυχη, ελεγχόμενη και ρυθμική. Αν αναπνέουμε υπερβολικά, η αναπνοή μας είναι βαριά, πιο έντονη και ασταθής, εκπνέουμε πάρα πολύ διοξείδιο του άνθρακα, και έτσι το σώμα μας δε μπορεί να εκμεταλλευτεί το οξυγόνο που έχει.

Είναι απλό: Εάν αναπνέουμε καλύτερα, αυξάνοντας την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα μέσα μας, τότε ελευθερώνεται περισσότερο οξυγόνο στους μυς και τα όργανα μας, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και του εγκεφάλου, και έτσι αυξάνεται η σωματική μας ικανότητα. Το μόνο που κάνουμε είναι να βοηθήσουμε τη φυσιολογική λειτουργία του σώματος.

Στα επόμενα άρθρα θα σας δείξω απλές μεθόδους που θα σας βοηθήσουν να αλλάξετε τις κακές συνήθειες της αναπνοής σας και να βελτιώσετε την καρδιαγγειακή σας ικανότητα, τη γενική υγεία και την ευημερία σας. Οι αθλητές θα επιτύχουν νέα επίπεδα απόδοσης, οι λάτρεις της γυμναστικής θα απελευθερώσουν ανεκμετάλλευτες δυνατότητες και όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα με την υγεία τους θα ξεπεράσουν τα εμπόδια για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.